среда, 17 июня 2009 г.

Гови Митро ё говмарди авестоӣ?

Дар баъзе тасвирҳои бостонӣ Меҳр (Митро) ҳангоме акс ёфтааст, ки барои қурбон кардани гови нар дар даст ханҷар дорад. Баъзе бостоншиносон ин ҳолатро ба маънои қурбонии гов барои нерўманд кардани замини кишт шаҳр додаанд.

Аммо торихшиноси рус К.В.Тревер ба муносибати аз Тали Барзуи Самарқанд с.1939 ёфт шудани сурати говмарде, ки ба замони то ҳахоманиши тааллуқ дорад, мақолаеро дар маҷмўаи Эрмитаж (Труды Отдела Востока, том III, Лелинград - 1940) таҳти унвони «Говподшоҳ - шоҳчўпон» чоп карда нуқтаи назари хоси худро баён кардааст.

Ў дар ин мақола бар он таъкид меварзад, ки устураи бостонитарини эронӣ говмард буда устураи Митро баъди он арзи вуҷуд кардааст. Ва азбаски номи бостонитарини кишваре бо номи Суғд дар асл Гова будааст, метавон гуфт, ки сарчашмаҳои оини меҳпарастиро аз ин сарзамин ҷустан мантиқан дуруст хоҳад буд.

Акнун ба иқтибосе аз ин мақола таваҷҷўҳ кунед:
«Интересно указание Кристенсена на то, что в митраизме наблюдаются сходные образы («следы древне-иранской легенды», говорит он) о первородном быке, которого убил Митра: из тела быка тоже выросли травы и растения, из мозга – пшеница, из крови – виноградная лоза. А первородный исполин Гаймарт здесь исчез или слился с образом самого светоносного Митры.
Мне кажется, что здесь дело не в слиянии образов Гаймарта и Митры, а наоборот – в расщеплении образа Гавомарда на две составные его сущности: на светоносное начало, связанное с небом – Митру и на образ быка, связанного с землей.
В армянском эпосе «Давид Сасунский» также сохранились обрывки тех же космических мифов, восходящих к свету, понятие которого подверглось затем расщеплению на Гавомарта и первородного быка, в митраизме и в армянском эпосе отражающих следующую стадию – борьбу светоносного исполина (Митра и Мгер) с черным быком (поднимающимся из болота) олицетворением земли».

Комментариев нет: