Чем отличались самаркандцы?

 Об этом писали многие знаменитые путешественники, географы и историки. Что самаркандцы любят розы, пекут лучшее лепешки, готовят лучший плов и прочие.

Известная русская поэтесса Анна Ахматова назвала Самарканд родиной вечных роз.

В советское время все площади и улицы Самарканда были полни только розами. Тогда еще не было в моде китайские розы, которые вообще не пахнут. Соловьи любят гнездится среди ветвей пахучих роз. Когда стало модно вырезать ветки роз над корнями перед зимой, соловьи не могли гнездится и исчезли на совсем. Поэтический образ соловья и розы остался только в газелях поэтов.

Тоифаҳои одамон

 Табиатан сари одам баландтар аз ҳама  узвҳои дигари асосӣ – дил, ҷигар, шикам ва узви таносул аст. Ин ба он маъност, ки инсон ҳар амале мекунад, бояд бо раҳнамоии ин мақоми баланд  кунад, яъне андешагарӣ ҳоким ба ҳама амал аст.

Дили инсон дар мақоми поёнтар аз сар қарор дорад. Яъне ин ишора бар он аст, ки ҳар чизе ки дил мехоҳад, бояд дар итоати сар бошад, агар ақл бипазирад он гоҳ бояд амалӣ шавад.

Шикам дар мақоми саввум аст. Ва он аз як ҷиҳат ба дил тобеъ бошад, бештар тобеъи сар аст. Дил дар мавриди қабули таом нақши манфӣ мебозад. Хӯрдан гир мегӯяд, то сер шудан. Аммо ақл мегӯяд, ки пурхӯрӣ сабабгори бемориҳост.

Хатохонӣ дар ушшоқсароӣ

Маълуми ҳама бод, ки Шашмақом аз шеъри олӣ, мусиқии классикии олӣ, овозхонии олӣ ва навозандагии олӣ иборат аст. Хушбахтона дар Самарқанд ва дигар шаҳрҳо мақомхонҳои нав пайдо шуда истодаанд. Комёбиҳо албатта ҳасттанд, ки онро санъатшиносон дар оянда таҳлил хоҳанд кард.

Каминаро, ки аз аҳли адаб ҳастам, баъзе хатоҳо дар сароидани шеърҳои адабиёти мумтозамон ба ташвиш овардааст.

Вақте мебинед, ки дар суруди Ушшоқи Самарқанд ду байтро аз мобайни ғазали Зебиниссо партофта мегузаранд, бефарқ набояд буд. Дар ин маврид ҳикояти “Хоҷа Ҳофиз ва хиштрез” ба ёд меояд. Шодравон Аҳмад Бобоқулов танҳо як байтро партофтааст, аз тарси режими коммунистӣ, зеро дар он тавофи Каъба таъкид мешавад.

Решашиносии миллии тоҷикӣ

Решашиносии миллӣ илмест, ки бунёди менталитети миллатро ҳифз ва аз вайроншавӣ бозмедорад. Агар дар кишвар донишмандони асили ин илм набошанд, миллат завол меёбад ва агар шакл нагирифта бошад, ҳеҷ гоҳ комил нахоҳад шуд.

Решашиносии миллӣ рукни асосии бақои миллат аст. Танҳо решашиносии миллӣ муайян хоҳад кард, ки аз осори фарҳангӣ ба кадом асарҳо аввалият бояд дод, дар барномаи таълим асосан бояд чиҳо бошанд, маъракаҳо дар асл чӣ хел бояд бошанд ва бисёр тарафҳои гуногуни зиндагӣ.

Агар аз мероси мусиқӣ мисол орем, бояд биандешем, ки аввалиятро ба Шашмақоми 1400-солаи Борбадӣ диҳем ё мусиқии нави муосир?  Аввалиятро дар насру назми классикӣ ба “Шоҳнома” диҳем ё ба асарҳои дигар мисли “Гурӯғлӣ”?

Соли оянда – ҷашни 170-солагии нобиғаи мусиқӣ Ҳоҷӣ Абдулазиз

 Бузургтарин мусиқидони Шашмақом, оҳангсоз, навозанда ва сарояндаи сурудҳои классикӣ Ҳоҷӣ Абдулазиз Абдурасулов ба таъкиди  шогирди азизаш Юнус Раҷабӣ соли 1854 зода шудааст.

Юнус Раҷабӣ, ки чор сол ҳамроҳи бародараш дар ҳавлии Ҳоҷӣ Абдулазиз зиндагӣ карда ҳама оҳангҳои Шашмақомро аз ӯ навишта мегирад ва ба ӯ, ки Ҳоҷӣ Адулазиз 66 сол ба Шашмақом хизмат кард ва 9 январи 1936 дар 82-солагӣ вафот намуд гуфтааст, бояд бовар кард.

Ҳукумат ва давлати Тоҷикистонро мебояд, ки бо пешниҳоди мусиқидонҳо барои таҷлили бошукӯҳи ҷашни 170-солагии ин нобиға қарори махсус қабул кунад.

Дар Самарқанд дар як қисми ҳавлии Ҳоҷӣ Абдулазиз музейи ёдгории ӯ кушода шудааст.