пятница, 26 декабря 2014 г.

Номҳои деринаи Оҳалику Оқсой



Дар як мақолаам, ки «Чунгул – чорбоғи Амир Темур» ном дошт, суханро аз он сар карда будам, ки Чунгул номи дашти Оҳалик аст. Ба ин сабаб чорбоғи темурии назди деҳаи Оҳаликро донишманди таърихи Самарқанд В.Вяткин чорбоғи Чунгул номидааст.

Аммо ин ном аз куҷо омад, чизе намегӯяд. Зеро аз ин пештар дар китоби «Материалы к исторической географии Самаркандского вилаята» (Самарқанд, с. 1900) навиштааст, ки номи кӯҳи Оҳалик ба тахмини ӯ дар асл Инмак-Данай будааст. Агар дар забони суғдӣ ин калимот маъное надиҳад, сипас ӯ аз хати арабӣ ғалат рӯбардор кардагист.

Василий Вяткин забони суғдиро намедонист, ба ин сабаб ба маънои гул (ғул ба гул мубаддал шудааст) дар таркиби номи Чунгул эътибор надодааст.

понедельник, 15 декабря 2014 г.

Мардуми Тоҷикистон ба кадом самт пеш равад? Дарунӣ ё берунӣ? Митроизм ё чеченизм?



Вазъи географии Тоҷикистон барои пешрафти кишоварзӣ ва корхонаҳои саноатӣ мувофиқати каме дорад. Пешрафти техникӣ ё худ фановарӣ низ ба талаботи корхонаҳо вобаста аст ва азбаски корхонаҳои хуб каманд, талабот ба кашфиёт ба дараҷаи ночиз аст. Яъне дар шароити Тоҷикистон дар ин солиёни  наздик ба пешрафти техникаву технология умед бастан наметавон.

Мардуми Тоҷикистон чӣ бояд кунад, ки бо вуҷуди бекорӣ, оқибмонии фановарӣ, ба дараҷаи баланд нарасидани иқтисодиёту кишоварзӣ ӯро ҳамчун мардуми пешрафта бишносанд?

Дар ин бобат мо бояд биандешем, ки танҳо роҳи вижа моро ба пешрафт ноил мекунад. Тамоми пешрафтҳои тамаддуни муосир вобаста ба он аст, ки инсон давоми дасту пои худро дар шакли олоти меҳнат ба мошинҳо аз қабили автомобилу ҳавопаймову ва ғайраҳо ихтиро намуда инкишоф дода меояд. Ҳатто компютер давоми берунии мағзи сари инсон аст. Яъне ҳамаи онҳо дар беруни инсонанд на дар дохили он.

среда, 10 декабря 2014 г.

Ба мо чанд хели мактаб лозим?



Мақолаҳоятонро оиди ислоҳоти маориф ба Вазири маорифи Тоҷикистон ба тариқи нома ё муроҷиатнома фиристед, менависанд баъзе хонандагони блоги Герби шердор.

Агар ин вазорат идораи замонавӣ бошад, кормандонаш компютер доранду аз Интернет оид ба мактабҳои пешрафтаи олам мақолаҳоро пайдо карда иттилооти даркориро ёфта метавонанд, аз ҷумла мақолаҳои каминаро.

Мактаб чист?

Мактаб иборат аст аз муаллими эҷодкор, боз як бор муаллими эҷодкор, боз як бори дигар муаллими эҷодкор ва камтар китоби дарсӣ.

среда, 3 декабря 2014 г.

Иштибоҳоти мафкураи миллии тоҷикӣ



Яке аз иштибоҳоти асосии мафкураи миллии тоҷикӣ  дар баёни решаҳои ваҳдати миллӣ зоҳир мешавад. Бар чунин ақидаанд, ки бе идеали миллӣ маҳалгароиро мағлуб намуда ба ваҳдати миллӣ ноил хоҳанд шуд.

Ин тавр низ мешавад, ки як сарвари давлат аз экрани телевизор бо суханони самимона ва ваъдаҳои ояндаи дурахшон мардумро дар атрофии худ муттаҳид кунад. Аммо ин иттиҳод дер давом нахоҳад кард, чун мардум мехоҳанд ба орзуҳошон зудтар бирасанд, аммо ба ояндаи дурахшон расидан мушкилоти зиёде хоҳад дошт.

понедельник, 1 декабря 2014 г.

Асрори миллати тоҷик



Асрори миллати тоҷик дар он нуҳуфтааст, ки чиро чӣ номе додаст.

Масалан русҳо оиларо «семья» мегӯянд, ки аз вожаи «семена» яъне тухма сохта шудааст.

Дар забони тоҷикӣ бошад, оиларо бо вожаи хонавода ифода мекунанд. Дудмон, дуда низ мегӯянд, ки ин низ маънои хонаро дар худ нуҳуфтааст.

Сарвати тоҷик зиёд шавад, хона месозаду хонаро обод мекунад, сарвати баъзе миллатҳои дигар зиёд шавад, теъдоди занҳоро зиёд мекунанд. Ба ин сабаб дузанагӣ хоси миллати тоҷик нест. Ҳар боре ки ягон эрониро дучор шавам, мепурсидам, ки дар Эрон дузанаҳо ҳастанд ё не. Дар посух мешунидам ҳар доим: касе будагист, аммо мо намешиносем.