Ҳикоя навистан мушкил нест!

(Маслиҳат ба навқаламон)

Насри бадеӣ дар фарҳанги инсони муосир нақши асосӣ дорад баробари дром. Дар таърихи адабиёти форсӣ 15 ҳазор шоири шинохта ҳаст. Ба ин маънӣ мегӯям, ки маъданҳои конҳои назм аз қаду бару жарфу паҳно кофта шудаанд ва мисли шоирони раддаи аввал хеле боистеъдод ва кашшофи беназир мебояд, буд, то тавонад баъди нашри чанд китоб чун шоир эътирофатон кунанд.

Аммо дар жанрҳои насри бадеӣ майдон васеъ аст, заминҳои корам нашудаи обию лалмӣ низ хеле зиёданд.

Мо тоҷикон шоироне дорем, ки бо назм маҳдуд нашудаанд, ба наср ва драмнависӣ низ қалам санҷидаанд, ба мисли Гулрухсор, Гулназар, Меҳмон Бахтӣ, Мирсаид Миршакар, Абдусалом Деҳотӣ ва албатта ин анъана аз Саъдию Восифию Айнӣ сар шудааст. Устод Айнӣ эътироф кардааст, ки чорчӯбаи назм танг омад. Агар устод Айнӣ дар чорчӯбаи назм маҳдуд мемонд, пиру нобиғаи асри бист нею, як шоири қаторӣ мебуд.

Мӯъҷизаи деҳаи Тоҷи Хуршед

 (ҳикоя)

 Дар ин деҳа ҳодисаи аҷибу ғарибе рух додааст: духтарон ба ҳайвони обии безабон табдил ёфтаанд.

 Ривоят ин аст, ки  ҳавзи калони назди масҷид, ки мулло ё авлиёе аз Бухорои Шариф ба ин ноҳияи деҳотии Самарқанд омада сохта буд, ҳавзи оддӣ набуд, чизе дошт сеҳромез. Оби ҳавз аз чашмаҳои зери заминаш таъмин мегардид ва ба оби ҳавз қурбоқаро партоед, вақвақвақ гӯён баромада мегурехт. Мардуми деҳаи Тоҷи Хуршед аз ин ҳавз на об мегирифтанд, на бар он наздик меомаданд. Ривояте маълуму машҳур буд, ки дар як замони қадим, ки адрасу атлас гаронбаҳо будааст ва духтарон урён шуда ба ҳавз медароянд. Ҳамин вақт як марди барзангии ғӯли кӯҳисуроб дар лаби ҳавз пайдо мешавад. Духтарон аз шарм ба об ғӯта зада ҳама ба моҳӣ мубаддал мешаванд. Дар хонаат, паҳлуи зани ҳалолат намешинӣ барзангии гӯр?

Саёҳат ба кадамҷои Рӯдакӣ

Дӯстамон Эркин Мавлонов деҳаи Панҷшанбесиёбро, ки хушманзар будааст, хеле ситоиш кард ва илова намуд, ки ин деҳаи қадимӣ буда, чанори ҳазорсола, масҷиди кӯҳна ва як қабри шахси номаълум дар саҳни масҷид дорад, ки мардум Чилдухтарон мегӯянд. Ҳар мазоре, ки беном бошад, чилдухтарон мегӯянд мардум ва ривояте ба он ном мебофанд.

- Ин қабр дар зери чанори ҳазорсола аст. Ин ҷо қадамҷои Рӯдакӣ,- гуфт ӯ.

Номи масҷиди кӯҳна Моҳи тобон аст ва қабристон низ. Мо бо сокини саду як солаи деҳа вохӯрда чизе оид ба таърихи деҳа фаҳмида натавонистем, ки худи ӯ аз деҳаи Дарғи ноҳияи Айнӣ  ба он ҷо соли 1934 кӯчида омада будааст. Дар он атроф мардуми болооби Зарафшон, ки аз қадимзамон зиндагӣ мекунанд зиёданд ва забони бисёриҳо ӯзбекӣ шудааст. Аммо деҳаи Зарафшони ҳамсоя ба Панҷшанбесиёб истисност, он ҷо панҷакентиён сарҷамъанд.