Афсонаи зиндагӣ

 Агар ба олами ҳайвоноти ваҳшӣ бо чашми ибрат нигаред, бисёр чизҳоеро кашф мекунед, ки хотирмон ҳастанд. Масалан ҳайвоне ҳаст ба мисли муш, ки заминкани луч (голый землекоп) мегӯянд. Ӯ дар зери замин бо хӯрдани решаҳои рустаниҳои пайдо кардааш қаноат мекунад. Дарозии умраш 300 сол аст. Муш низ зери замин хона мекунад, бо хӯрдани реша каноат накарда ба рӯи замин мебарояд, то ки тухми рустаниҳоро ёфта хӯрад. Ин ҷо мор, бум, гурба, рӯбоҳ ва дигар душманони ӯ ҳастанд. Ба ин сабаб доим зери тарс, яъне ҳаяҷони қалбӣ (стрес) зиндагӣ мекунад.

 Давоми умри муш 3-4 сол аст. Яъне тахминан сад баробар камтар аз заминкани луч.

 Аммо кадом тарзи зиндагӣ беҳтар аст: зиндагии ҳақиқиро надида умри дароз дидан, ё аз неъматҳои бебаҳои табиат лаззат бурдану умри кам дидан?

 Вақте ки рӯшанфикронамон дар мушхонаҳои худ сар фурӯ бурдаанду намехоҳанд оиди ноадолатиҳо дар ҷомеа ҳарфе бигӯянд, ба назарам ҳамон заминканҳои бараҳнаанд, аммо бе он умри дароз. 

Оё мардуми тоҷик мафкураи меҳварӣ дошт?

 Мафкураи миллии мардумоне, ки дар собиқа Авесто доштанд, дар доираи талаботи он комилан шакл гирифта буд. Яъне душмани асосии инсон дурӯғ шинохта шудааст. Ба ғайри он формулаи “Пиндори нек, гуфтори  нек, кирдори нек”. Пиндори нек, яъне фикри нек. Дурӯғ ҳамту як сухани норосту ғайривоқеӣ набуда маънои васеътаре дорад.

 

Вақте мо бо тӯйҳои серхароҷот обрӯ гирифтан мехоҳем, бо мошини хориҷии гаронқимат худнамоӣ мекунем, инҳо низ навъе аз дурӯғ маҳсуб мешаванд. Зеро қимати инсонро на молу ашьё, қасру мансабу сарват балки накӯкорӣ, саховат ғамхорӣ ба эҳтиёҷмандон муайян мекунад.

 

Аҳамияти хонавода дар фарҳанги мардумӣ

 Бисёр чизҳоро дар муқоиса мефаҳмем. Масалан мо оиларо хонавода мегӯем. Оила вожаи арабӣ буда аз оил, ки ниёзмандӣ ва аёлмандиро ифода мекунад, сохта шудааст.

 

Аммо  дар асл хонавода мегуфтаанд. Яъне дар мафкураи мардуми тоҷик хона мақоми баландро соҳиб аст.

 

Аммо бинед, ки оиларо ба русӣ семья мегӯянд, яъне тухма. Ба хона вобаста накардаанд. Фарзанди рус дар аксар маврид ба воя  расад, ҳаракат мекунад аз хона баромада равад ва зиндагии мустақилона дошта бошад.

 

О проявлении фашизма у соседей

 Анализируя провокации киргизских властей на границе Таджикистана – на исторические и документированные картами Советского Союза таджикские земли, пришел к печальному выводу. В Киргизстане есть все признаки фашизма.

 

Таджикские журналисты больше всего говорят о национализме киргизкой стороны.

 

Но национализм еще не фашизм, это идеология!

 

Конечно корни фашизма зиждется на национализме.

 

О НАЗВАНИЯХ НОВЫХ РАЙОНОВ САМАРКАНДА

 Так как город Самарканд расширяется (спасибо президенту Ш. Мирзиёеву!) появляются новые районы с новыми названиями.

Так как Самарканд не новый город и имеет древнюю историю, мы обязаны сохранить и древние названия местностей.

 Исторические географические названия Самаркандской области приведены в книге незабвенного историка Василия Вяткина «Материалы исторической географии Самаркандского вилоята». Эта книга была издана в 1900 году, за эту работу автор получил золотую медаль Географического общества России.

Ёде аз Баҳром Истамқулов

 Ба мардӣ марди майдон буд,

Ба ғайрат чархи гардон буд.

Зи тифлӣ дид бас азоби сахт,

Намурд зеро, ки сахтҷон буд.

Дар ин рӯзгори бешафқат,

Чу хуршед меҳрафшон буд.

Ба дӯстон худ палав мепухт,

Ба ҳоли халқ дилаш месӯхт.

Ниҳон медошт дарди худ,

Набардаш бо саратон буд.

Навишта се китоби хуб,

Бигуфт бо зиндагӣ падруд.

Ба марги ин азизи дил,

Бисухтам хеле чун каҳдуд.

Надошт ӯ дар дилаш гарде,

Кунун ку як ҳамдарде?

 

Мусоҳиба дар жанри худӣ

 Жанри асосии камина фантастикаи илмӣ буд, ки дар рӯҳияи камина нақши амиқе дорад.

Ин саҳар ба оинаи барқад нигариста афзудани сафедиҳоро дар мӯи сар ва абрувон дида оҳ кашидам, ки зиндагӣ чӣ қадар тез мегузарад.

Тоб хӯрда аз оина дур шуданӣ будам, ки аксам дар симои худам чу одами зинда аз даруни оина берун омад ва гуфт: - Ман ба шумо ҷаноби олӣ чанд савол дорам. Охир ман ҳамкасби шумоям. Журналист.

Саводнок кист?

 Ҳамроҳи банда дар мактаби миёна як ҳамсол ва ҳамқишлоқӣ мехонд. Хеле бадхон буд. Дар соли саввум ба зинаи чорум нагузашт. Ҳамин тавр мактабро тарк кард, як илоҷе карда дар макаби шабона соҳиби аттестат шуд. Ман аълохон будам, мактаби олиро низ бо дипломи сурх хатм кардам. Бисёр сол дар матбуот кор карда соли 1993 ба зодгоҳам – Самарқанд баргаштам. Дар киса як танга надоштам ва дар бағал 9 номгӯй китоби нашркардаам.

Он ҳамсоли бадхонам дар корхонаи гӯсфандпарварӣ кор кардааст. Қасре сохта буд, ҳама фарзандонашро хонаву ҷойдор карда буд, дар зераш мошини сабукрав. Сабаби чунин фарқияти иқтисодӣ он буд, ки ӯ саводи ҳаётӣ дошт. Барои ӯ алгебра, геометрия, ҷуғрофия лозим набуд.

Ӯ саводнокиро дигар хел мефахмид - дар ҳаёт роҳи пулёбиро ёфтан.

 Ман ӯро сафед намекунам. Ин мисол чандон мувофиқаст ё не, барои он овардам, ки ҳар кас саводнокиро ҳар хел мефаҳмад.

Дар замони шӯравӣ дар мактаби миёна “Ҷамъиятшиносӣ” ном фан буд, ки аз сиёсат сухан мекард. Сипас дар мактаби олӣ “Материализми диалектикӣ”, “Таърихи КПСС”, “Иқтсоди сиёсӣ” барин фанҳоро омӯхтем. Ин ба ғайри ҳаррӯза ним соат информасияи сиёсии пеш аз оғози дарсҳо дар мактаби миёна.

Акнун ба ман гӯед, ки бачаҳои тоҷик аз ҷамъиятшиносӣ, сиёсат чӣ медонанд?

Агар вазъ ҳамин тавр бимонад, оқибат чӣ мешавад?

Он чизе, ки оиди форматсияҳои ҷамъиятӣ дар дарсҳои торих бачаҳо меомӯзанд, барои шакл гирифтани саводи сиёсӣ кофӣ нест. Ҷамъиятшиносӣ илми ҷиддист ва онро густурдатар фаро бояд гирифт.

Баъзеҳо эҳтимол чунин гумон мекунанд, ки ҳар чӣ ҷавонон аз ВАО ва Интернет гиранд, саводи сиёсиро шакл медиҳад. Оре инкор намекунам, аммо дар ВАО ва Интернет афкори манфӣ низ бисёр аст.

Иммунитети зидди мафкури вайрони сиёсиро бачаҳо бояд дар мактаб ҳосил кунанд. Дар ҳамин ҳолат онҳо тӯъмаи тарғиботи экстремистҳо намешаванд, аз қабили экстремизми динӣ – ДОИШ ва ғайра.

Ҷавонони тоҷик оё медонанд, ки сиёсат низ илм аст ва ба русӣ онро политология мегӯянд. Политолог ин сиёсатшинос аст. Дар баҳсҳои сиёсӣ, ки дар телевизиони Русия баъзан мебинед, сиёсатшиносон суханронӣ мекунанд.

Яъне кори буз нест хирман кӯфтан.

Дар Фейсбуки тоҷикӣ сиёсатшиноси варзида нест.

Ба ин сабаб бесаводии сиёсӣ ба як дарди умумӣ табдил ёфтааст.

Ба ин сабаб наметавон аз ҳушёрии сиёсӣ сухан кард.

Ба ин сабаб душвор аст пешгӯӣ кардан, ки дар ҷомеъаи тоҷикӣ пешрафти фикрӣ рух медиҳад ё не.

Умуман ҷаҳонбинии сиёсӣ ҳаст ё нест?

Масалан бигирем мардикорони тоҷикро, ки теъдодашон миллионҳо нафар аст. Ва аксар бо меҳнати вазнин дар хориҷа дур аз ватан рӯз мегузаронанд.

Инҳоро сармоядорони хориҷӣ бераҳмона истисмор мекунанд. Агар ҷавони мардикор саводи сиёсӣ надошта бошад,, Маркс дар “Капитал” чӣ навиштааст, надонад, магар барои зиёд кардани ҳаққи меҳнаташ мубориза мекунад? Чӣ тавр исбот мекунад, ки капиталист ҳақи ҳалоли ӯро бурида истодааст?