суббота, 26 сентября 2020 г.

Ифодаҳои обдори самарқандиён - 52

 Калимаҳои такрор.

Донишмандоне, ки забони шифоҳии ӯзбекиро тадқиқ кардаанд, ба такрори калимаҳо ба шева эътибори махсус додаанд. Масалан ӯзбекҳо ба ҷои нон ва дигар маҳсулоти ғизоӣ нон-пон мегӯянд.

Ин гуна ҳолат дар забони мардуми тоҷики Самарқанд низ мушоҳида мешавад. Бозорба рафси-мӣ? Тухум-пухум биёр,- мегӯяд бонуи хонавода ба писараш.

Писараш мегӯяд:- Албатта баъди харидани дору-пору, нон-пон, пиёз-миёз, тухум-пухум, чой-пой низ мехарам.

вторник, 22 сентября 2020 г.

Ифодаҳои обдори самарқандиён – 51

Хомӯшӣ – сад тилло

Акнун зиндагӣ ҳамин хел аст, ба равиши об нигоҳ кард амал намудан лозим, мегӯяд мардуми омӣ. Ва илова мекунад: Ҳамин часпу талошҳо барои барқарор кардани мақоми забони модарӣ, ки он пеш аз омадани болшевикҳо дар Ӯзбекистон доштааст, чӣ лозим? Нон ҳаст, пӯшок ҳаст, пул лозим шавад, рав ба Русия кор кун.

Аммо донишманд медонад: Ба инсон ба ғайри эҳтиёҷаш ба хӯроку пӯшок ғизои маънавӣ лозим. Ғизои маънавиро инсон на аз телешоуҳои каммаъно, балки аз асарҳои адибони бузург, санъаткорони номӣ мегирад. Таъсири чунин асарҳо бештар ва амиқтаранд, агар ба забони модарӣ бошанд.

воскресенье, 20 сентября 2020 г.

Куда исчезла слава музыкального Самарканда?

Наднациональное проявляется в основном в искусстве. Итальянскую песню «Феличита» в исполнении Аль Бано и Ромины Пауэр, песни Аллы Пугачёвой и других мастеров не стареют и воспринимаются всеми народами как свое национальное. Высокое искусство имеет глубокие национальные корни, рождается в глубине души.

Когда поёт Джурабек Набиев или бухарская певица Юлдуз Турдиева классические песни из Шашмакома ни один таджик не думает, что эти певцы узбеки.  Потому что настоящее искусство наднационален, не уместится в национальные рамки.

Во второй половине 20-го века в Таджикистане и Узбекистане жили и творили великие мастера макомного пения Нериё Аминов, Барно Исхакова и другие. Когда они пели никто не думал, что они еврейи.

четверг, 17 сентября 2020 г.

Что такое родной язык?

 Таджик с древнейших времён разговаривал с Богом на своём родном языке. Родной язык на таджикском – забони модарӣ, что означает язык, приобретённый с молоком матери. На таджикском языке колыбельная это алла. Алла значит Аллах, Бог.

 Вот с этого момента начинается познание Бога через родной-материнский язык. Разговор с Богом на этом не заканчивается, а увеличивается с ростом, взрослением человека.

 Такие религиозно-мистические мероприятия как Мавлюди (день и месяц рождения пророка Мухаммада), благословения имамов мечетей (амр бар маъруф ва наҳй бар мункар - наставления на добрые дела и запрет на недобрые), даже немусульманские мероприятия типа Бибисешанбе и Мушкилкишо, где собираются женщины проводят у таджиков Узбекистана на родном языке.

среда, 9 сентября 2020 г.

Охирсухан ба романи «Лаклаки сафед»

 Баҳром Истамқулов бо китобҳои «Бо дуои модар» ва «Дарси ҳаёт» соҳибқалам ва соҳибистеъдод будани худро исбот карда буд. Ба ин сабаб камина ба ӯ гуфта будам, ки аз байни ин ҳикояҳои навишта чопкардааш қариб маводи як роман фароҳам омадааст ва ташвиқ кардам, ки саргузашти зани муштипар Назокатро пурратар рӯи қоғаз оварад. Солҳои ҷанги зиддифашистӣ ба сари мардуми мо чӣ балоҳое, чӣ фоҷеаҳое овард, бисёр навиштаанд. Баҳром Истамқулов солҳои ҷанг ва баъдиҷангиро дар як давраи калон то соли 1970 ба тасвир мегирад. Ба сабаби он ки маводи тасвиршаванда хеле калон аст, дар бисёр мааврид мухтасарбаёнӣ мекунад.