Зинда бод Ҷашни Сайри харбуза!

Иди харбуза бо номи «Сайри харбуза» аз замонҳои бостон дар Самарқанд будааст. Мардуми Самарқанд як рўзи солро барои ин ҷашн ихтисос дода будаанд ва дар вақти авҷи харбузапазӣ ба саҳроҳои Даҳбед мерафтанд. Махдуми Даҳбедии Косонӣ, ки аз пешвоёни тасаввуф буд, «Биттих» ном рисолае дорад. Ба арабӣ харбузаро биттих мегўянд.

Иди «Сайри харбуза» бо пешниҳоди ин шайхи бузург пайдо шудааст ё пеш аз он будааст, маълумоте нест.

Ҳокими вилояти Самарқанд Ўктам Барноев қароре интишор дода рўзи 16-и моҳи августи ҳар солро дар Самарқанд ҷашни «Сайри харбуза» эълон кард.

Пеш аз ин дар шаҳру ноҳияҳои вилоят азназаргузаронии кори харбузакорон сурат мегирад, ҷашнҳои ноҳиявӣ гузаронида шуда харбузакорони беҳтарин ва харбузаҳои беҳтарин барои ҷашни вилоятӣ интихоб мекарданд.

Ҳамин тавр мехоҳанд харбузакориро густариш дода навъҳои қадимаи онро эҳё намуда шўҳрати ҷаҳонии харбузаи Самарқандро аз нав зинда гардонанд.

Воқеан ҳам солҳои шўравӣ бо таъсири сиёсати саросар ба тамоми заминҳо зироати техники пунбаро коридан харбузакорӣ қариб ба нестӣ расида буд ва бисёр хелҳои дар натиҷаи селексияи бисёрҳазорсола ба вуҷуд омада гум шуданд.

Боре дидам, ки тоҷирон ба Панҷакент аз Самарқанд харбуза мебурданд, ҳол он ки обу ҳавои он ҷо низ барои парвариши харбуза мувофиқ аст. Зарбулмасали тоҷикии «Харбузаи ширин насиби кафтор мешавад» дар байни тоҷикон шўҳрат доштани ин зироатро далолат мекунад.

Беэътиборӣ ба харбузакорӣ ба он оварда расонд, ки мардум низ навъҳои қадимаро намешинохтагӣ шуданд.

Як тобистон дар бозори кишоварзии Самарқанд дидам, ки деҳқоне харбузаҳои сабз, вале ширину тунукпўст овардааст. Наздаш рафтаму пурсидам: Хабуза чанд сўм? Ў нархи бисёр арзонеро гуфт. Гуфтам: Чаро ин қадар арзон мефурўшед?

Ҷавоб дод, ки мардум аз рўи рангаш хом гумон карда нахариданд. Соли дигар ин навъи нодирро намекорам. Гуфтам, ки ин тавр накунад, мардум кам-кам хабардор шуда мефаҳманд.
- Дигар намекорам! – Гуфт бо зарда деҳқон, - Чанд рўз вақтамро дар ин бозор беҳуда сарф кардам. Картошка кориданам лозим, агар бевақт корам, ҳосилро бой медиҳам.

Замонҳои қадим ҳар як кўчаи Самарқанд бозори харбуза доштааст. Ва ин яке аз вижагиҳои шаҳри бостонӣ будааст.

Умед мекунем, ки суннатҳои дерина аз нав зинда хоҳанд шуд.