Бартарии тамаддуни иронӣ

1. Мисри тоисломӣ: кишвари таҳхонаҳои торик. Ирони тоисломӣ: кишвари нур, хуршед ва оташ.
2. Мисри тоисломӣ: кишвари худоҳои зиёди миранда. Ирони тоисломӣ: кишвари Худои нонамоёни ҷовидон.
3. Мисри тоисломӣ: ҳама ба марг хизмат мекунанд. Ирони тоисломӣ: ҳама аз зиндагӣ шаҳодат медиҳад, ҳама меҳнату кўшиш барои ғалаба бар иблис – яъне Аҳримани бадкеш.
4. Мисри тоисломӣ: интизории шодмона барои зиндагии пас аз марг. Ирони тоисломӣ: кўшиш барои хурсандӣ дар ин дунё (сангнавиштаҳои Доро).
5. Мисри тоисломӣ: Аҳромҳо – мавзолейҳо. Ирони тоисломӣ: Кохи шоҳаншоҳии Тахти Ҷамшед, ки таҷассумгари ғояи ҳукмронӣ бар ҷаҳон ва ё ба якчанд кишварҳост. Яъне таъмини амнияти шаҳрвандон дар кишвари абарқудрат бештар аст.
6. Мисри тоисломӣ: мўмиёкунии ҷасади мурдаҳо бо мақсади ҳифзи онҳо барои зиндагии ондунёӣ. Ирони тоисломӣ: нест кардани ҷасадҳои мурда бо мақсади ҳифзи покии об, хок ва ҳаво.

Ба фикри баъзе донишмандон, тамаддуни Ирону Осиёи Марказӣ ба сабаби универсалӣ, зиндагисозиву тавонмандиаш тавонист, ки бо омадани ислом бисёр сифатҳои худро нигоҳ дорад, аммо мисриён ҳам забону ҳам фарҳангу ҳама чизро ки доштанд, аз даст доданд. Дар ҳоле ки маданияти мисриён нисбат ба маданияти тоисломии арабҳои атрофи Макка ва Мадина пешрафтатар буд.

Акнун худатон ба ин услуб Ирони тоисломиро бо дигар кишварҳои тоисломӣ муқоиса кунед. Ин амал имкон медиҳад, ки бо решаҳои тамаддуни бостонии Ирону Осиёи Марказӣ бештар шинос шавед.